Thẩm phán Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ (SCOTUS) Antonin Scalia qua đời hôm Thứ Bảy 13/2/2016 ở tuổi 79. Ông là người Mỹ gốc Ý đầu tiên trong SCOTUS.
Ông ngồi ghế SCOTUS gần 30 năm từ thời Tổng Thống Reagan của đảng Cộng Hoà (CH). Ông được TT Reagan bổ nhiệm năm 1986, thuộc cánh bảo thủ (conservative) với quá trình bỏ phiếu cùng hệ tư tưởng bảo thủ.
Ông chủ trương thông dịch Hiến Pháp dựa theo ý định NGUYÊN THUỶ (originalism) của những nhà lập quốc, và thông dịch luật dựa theo SÁT NGHĨA (textualism) của bản văn.
Ông chết trước khi tổng thống Dân Chủ (DC) mãn nhiệm kỳ, sự đau buồn này tạo cho TT Obama cơ hội để bổ nhiệm một thẩm phán cấp tiến (liberal) vào SCOTUS.
Nếu TT Obama thành công trong việc bổ nhiệm này, cán cân SCOTUS sẽ nghiêng về cấp tiến trong nhiều năm sắp tới cho dù CH đắc cử tổng thống vào cuối năm nay, nhưng chưa có cơ hội để bổ nhiệm thẩm phán vào SCOTUS.
Phía CH muốn ngăn cản TT Obama không được bổ nhiệm mà nên để cho tổng thống mới. Dù TT Obama bổ nhiệm thì lãnh tụ đa số Thượng Viện, NS Mitch McConnell và các nghị sĩ CH rất có thể ngâm tôm, ngăn chận việc phê chuẩn với hy vọng ứng viên CH đắc cử TT và bổ nhiệm một thẩm phán bảo thủ để duy trì cán cân lợi thế trong SCOTUS. Nhưng lãnh tụ thiểu số Harry Reid của DC đã lên tiếng chống lại, đòi TT Obama nên bổ nhiệm ngay.
Với 8 thẩm phán còn lại và nhiều vụ kiện có tính nhạy cảm ý thức hệ đang chờ, như phá thai, lao động da màu được bảo vệ (affirmative action)... thì một số vụ có thể phải chờ (vì nếu 4-4 sẽ bế tắc).
Có khoảng 2, 3 cụ thẩm phán sắp về trời, tổng thống mới có thể làm cho cán cân ý thức hệ của SCOTUS nghiêng về một bên.
Cái chết của ông Scalia làm xáo trộn cuộc bầu cử đang diễn ra, không phải chỉ có hai cơ quan hành pháp, lập pháp mà còn cả tư pháp.
Lê Minh Nguyên
cnn.it/20STMnA
No comments:
Post a Comment