Phỏng vấn ngày 23/4/2016
Lê Minh Nguyên dịch
Radio Liberty: David, tại sao những tiếp xúc giữa Nga và phương Tây cùng NATO thất bại?
Satter: Tôi nghĩ những tiếp xúc này thất bại vì Nga trong tình trạng hiện nay của nó hoàn toàn không có khả năng tham gia vào công việc đảm bảo sự ổn định quốc tế, mà đó là mục tiêu của các nhà lãnh đạo của những quốc gia dân chủ.
Các nhà lãnh đạo của Nga hiểu rất rõ rằng mô hình ổn định và dân chủ mà phương Tây mang đến sẽ gây tử vong cho chế độ Nga mặc dù nó có lợi cho đất nước Nga. Rõ ràng phương án thay thế hợp lý cho Nga là hỗ trợ cho những nguyên tắc an dân của phương Tây và cộng tác để củng cố nó.
Điều này sẽ bảo đảm không chỉ an ninh của các nước phương Tây, mà cũng là sự ổn định của Nga và của thế giới. Nhưng điều này trước tiên phải tôn trọng các nguyên tắc dân chủ, không chỉ liên quan đến các nước khác, nhưng còn bên trong chính nước Nga. Và trong những điều kiện này, những người cai trị nước Nga không thể bảo vệ quyền lực của họ.
Radio Liberty: David Satter, tại sao trong thực tế Nga lại không thể tiến hành một chính sách lành mạnh tương ứng với khả năng của Nga mà lại theo đuổi những tham vọng quyền lực tột cùng mà trong quá khứ nó đã dẫn đến các thất vọng và các thảm họa lớn?
Satter: Hiện giờ đó là cách để đánh lạc hướng sự chú ý của người dân. Cuộc chiến tranh Chechnya đầu tiên là một chiến thắng nhỏ được tính toán để tăng cường sự ủng hộ Yeltsin sau khi ông ta mất uy tín do chính sách vô định hướng về tư hữu hoá, và nói chung, là sự bần cùng hoá người dân Nga. Cuộc chiến tranh Chechnya lần thứ hai là một thủ đoạn nhằm cứu những kẻ đã ăn cướp tài sản đất nước. Cuộc chiến ở Ukraine cũng được thực hiện để đánh lạc huớng, tránh những bài học thực tế của Maidan (công viên nơi xảy ra biểu tình đưa đến thay đổi dân chủ) và khả năng người dân Nga sẽ làm tương tự, tức bộc phát một cách tự nhiên và tự do tổ chức biểu tình chống lại chế độ đạo tặc (kleptocratic). Cuộc chiến ở Syria được thực hiện nhằm đánh lạc hướng sự chú ý việc khiếm khuyết ở Ukraine.
Chúng ta thấy ở đây cái họ nhắm tới không hẳn là câu hỏi về những tham vọng quyền lực tột cùng, nhưng là mong muốn của một nhóm nhỏ để duy trì quyền lực và sử dụng các vụ giết người hàng loạt (mass killings) trong các vận hành quân sự để đánh lạc hướng không cho chú ý đến những ý định thực sự của họ.
Radio Liberty: David Satter, có thể nói là quan điểm của ông về sự cứu rỗi nước Nga lúc gần đây đã được nhắc đến bởi ông Zbigniew Brzezinski, ông ấy lập luận rằng Nga cần phải thay đổi từ đế chế (empire) qua quốc gia (national state) cho lợi ích tương lai của chính nó thì sẽ hạnh phúc để có vị trí của nó ở Châu Âu thay vì nuôi dưỡng những tham vọng địa chính trị truyền thống.
Satter: Tôi không hoàn toàn đồng ý với điều này. Tôi cho rằng tương lai của Nga tùy thuộc vào sự phát triển thái độ của cá nhân và mức độ mà cá nhân được (chính quyền) công nhận có giá trị nội tại đương nhiên.
Bạn có thể có cùng một thái độ về giá trị của cuộc sống con người trong chính quyền quốc gia hay phi quốc gia.
Nga đang tự hủy hoại bản thân bởi vì không chỉ do từ các nhà lãnh đạo của nó mà còn do từ nguời dân không hiểu mức độ rất quan trọng của việc cần phải tôn trọng cá nhân. Thảm kịch của Nga là người dân rất bị xuống cấp trong quan hệ với chính quyền và do đó bị coi là có thể thay thế được (như đồ vật) bởi các nhà lãnh đạo Nga, rằng họ không có khả năng cho dân chủ.
Nhưng nếu có những điều kiện này (các giá trị cá nhân), thì tình hình ở Nga cũng sẽ thay đổi theo.
Đồng thời, tôi cho rằng trong các cuộc thảo luận về tham vọng của Nga mà câu hỏi về những khả năng của Nga, đã không nói đến vấn đề sức mạnh và sự nguy hiểm của Nga mà nó đại diện, sức mạnh này không tuỳ thuộc vào các nguồn tài nguyên, nhưng là tâm lý, tâm lý đó đóng khung người Nga một cách hoàn hảo cùng với tính hung hăng tập thể.
Trong quân sự, tâm lý này là một tài sản khổng lồ cho dù nó tàn phá các gốc rễ của văn hóa và tất cả các khả năng của sự phát triển bình thường. Vì thế cái cần ở Nga là một sự tái cấu trúc (perestroika) tâm lý. Và tôi tin rằng điều này là có thể.
Radio Liberty: David, trong tình huống này thì việc gì còn lại mà Hoa Kỳ và phương Tây có thể làm được?
Satter: Trước tiên, cần nên nhớ rằng số phận của một người chết đuối thì ở trong hai cánh tay của chính nguời đó. Nguời Nga cần phải tự cứu mình. Mỹ không thể tái tạo nước Nga được. Điều hay nhất mà chúng ta có thể làm là có một ảnh hưởng tích cực, mặc dù do hậu quả của sự thiếu hiểu biết và sự bất lực mà chúng ta thường không thể vận dụng được điều này. Tôi nghĩ rằng chúng ta chỉ nên có một chính sách cho Nga. Chúng ta cần phải căn cứ chính sách của chúng ta trên sự thật, sự thật về những người cai trị hiện tại của Nga, về giai đoạn Yeltsin, nó rất khó cho chúng ta bởi vì chúng ta ủng hộ Yeltsin. Vai trò của chúng ta, đầu tiên hết, là đạo đức và trí tuệ. Thật không may, chúng ta rất xa vời trong việc thực hiện một chương trình như vậy. Đây là một thách thức cho tương lai.
Radio Liberty: Có thể cộng tác với Nga được không mặc dù đang có sự can thiệp của Nga vào những vấn đề của các nước láng giềng?
Satter: Trong những tình huống mà chúng ta có thể hợp tác với Nga được thì chúng ta nên làm như vậy. Nhưng mà chúng ta cần nên luôn nhớ bản chất của chế độ Putin và những gì đã xảy ra sau sự sụp đổ của Liên Xô và chúng ta tự hành xử cho phù hợp.
(Nguồn: FB David Satter)
No comments:
Post a Comment